W 2025 roku temat mikroplastiku w żywności przestał być tylko ekologiczną ciekawostką. To realne zagrożenie, które dotyczy każdego z nas. Mikrocząsteczki plastiku trafiają do organizmu nie tylko z opakowań, ale także z powietrza, wody czy samego procesu produkcji żywności. Co to oznacza dla naszego zdrowia? Jakie są źródła tych zanieczyszczeń i jak się przed nimi chronić? Oto najnowsze informacje na ten temat.

Skąd bierze się mikroplastik w jedzeniu?

Mikroplastik to fragmenty plastiku o wielkości poniżej 5 mm, które powstają w wyniku rozkładu większych odpadów lub są produkowane celowo, np. jako granulaty w kosmetykach. Trafiają do środowiska z odpadów przemysłowych, zużytych opon, odzieży syntetycznej czy porzuconych opakowań. Z czasem fragmentują się na coraz mniejsze cząstki, które obecne są w powietrzu, wodzie, glebie oraz w organizmach roślin i zwierząt. W efekcie mikroplastik trafia do łańcucha pokarmowego, a stamtąd – na nasze talerze.

Gdzie najczęściej wykrywa się mikroplastik?

Badania wykazały obecność mikroplastików w wielu produktach spożywczych. Przykładowo:

• Ryby i owoce morza: Analizy wykazały obecność mikroplastików w przewodach pokarmowych ryb i skorupiaków. Duże ryby są zazwyczaj patroszone, ale małe gatunki i bezkręgowce jada się w całości, a więc przenoszą drobiny plastiku w łańcuchu pokarmowym.
• Sól morska: Mikroplastiki były wykrywane w soli kuchennej, zwłaszcza pochodzącej z mórz i oceanów, w stężeniach sięgających tysięcy cząstek na kilogram. Zanieczyszczenia wody morskiej przenikają do soli w procesie parowania i krystalizacji.
• Woda pitna: Naukowcy wykryli ogromne ilości plastikowych cząstek w popularnych wodach butelkowanych. Badanie NIH wykazało, że przeciętnie ok. 240 tys. cząsteczek plastiku na litr występuje w wodzie z plastikowej butelki.
• Piwo: W różnych markach piwa wykrywano mikroplastiki – zapewne trafiają one do napoju wraz z wodą, a także z używanych zbóż czy samego procesu warzenia.
• Miód: Drobne cząstki plastiku znaleziono także w miodzie spożywczym. Mają one prawdopodobnie różne źródła – od zanieczyszczeń powietrza po osady w trakcie przetwarzania.

Jak mikroplastik trafia do organizmu?

Główne drogi narażenia na mikroplastik to:

• Pokarmowa: Spożywanie zanieczyszczonych produktów spożywczych.
• Oddechowa: Wdychanie cząsteczek plastiku obecnych w powietrzu.
• Kontaktowa: Kontakt skóry z produktami zawierającymi mikroplastik, np. kosmetykami czy odzieżą.

Wszystkie te drogi prowadzą do wchłaniania mikroplastiku do organizmu, gdzie może on gromadzić się w różnych narządach.

Jakie są skutki zdrowotne obecności mikroplastiku w organizmie?

Obecność mikroplastiku w organizmach ludzi i zwierząt budzi niepokój naukowców. Badania wykazały, że mikrocząstki plastiku mogą przenikać do krwiobiegu, a następnie osadzać się w różnych narządach, takich jak płuca, wątroba, mózg czy łożysko. W 2025 roku opublikowano badania, które sugerują, że mikroplastik może blokować przepływ krwi w mózgu, co prowadziło do problemów z poruszaniem się u myszy. Choć badania te były przeprowadzone na zwierzętach, budzą one poważne obawy dotyczące potencjalnych skutków zdrowotnych dla ludzi.

Inne badania wskazują na możliwość wpływu mikroplastiku na rozwój nowotworów, takich jak rak żołądka, wątroby czy jelita grubego, a także na sprzyjanie otyłości, cukrzycy i powstawaniu zespołu metabolicznego.

Jakie są źródła mikroplastiku w żywności?

Źródła mikroplastiku w żywności to m.in.:

• Opakowania: Plastikowe opakowania żywności mogą uwalniać mikroplastiki do produktów spożywczych, zwłaszcza podczas podgrzewania czy kontaktu z tłuszczami.
• Środowisko: Zanieczyszczone środowisko, w tym woda, gleba i powietrze, może prowadzić do obecności mikroplastiku w surowcach rolnych i hodowlanych.
• Proces produkcji: Używanie plastiku w procesach produkcji żywności, np. w urządzeniach kuchennych czy maszynach przemysłowych, może wprowadzać mikroplastiki do produktów.

Wszystkie te źródła przyczyniają się do obecności mikroplastiku w żywności, z którą mamy codziennie do czynienia.

Jakie działania są podejmowane w celu ograniczenia obecności mikroplastiku w żywności?

W odpowiedzi na rosnące obawy dotyczące mikroplastiku w żywności, podejmowane są różne działania:

• Badania naukowe: Prowadzone są badania mające na celu zrozumienie źródeł, mechanizmów migracji oraz skutków zdrowotnych mikroplastiku w żywności.
• Regulacje prawne: Wprowadzane są regulacje mające na celu ograniczenie użycia plastiku w produkcji żywności oraz monitorowanie obecności mikroplastiku w produktach spożywczych.
• Świadomość konsumentów: Organizowane są kampanie edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości konsumentów na temat mikroplastiku i sposobów jego unikania.

Choć działania te są krokiem w dobrą stronę, wciąż pozostaje wiele do zrobienia w celu skutecznego ograniczenia obecności mikroplastiku w żywności.

Jak możemy ograniczyć narażenie na mikroplastik?

Choć całkowite wyeliminowanie mikroplastiku z życia codziennego jest trudne, istnieją sposoby na ograniczenie jego obecności w organizmie:

• Wybór opakowań: Unikaj produktów pakowanych w plastik, szczególnie tych, które będą poddawane podgrzewaniu.
• Filtracja wody: Korzystaj z filtrów do wody, które usuwają mikroplastiki.
• Ograniczenie użycia plastiku: Staraj się ograniczać użycie plastiku w codziennym życiu, np. poprzez wybór produktów w szklanych lub metalowych opakowaniach.
• Świadome zakupy: Wybieraj produkty od producentów, którzy dbają o środowisko i stosują ekologiczne opakowania.

Choć te działania nie gwarantują całkowitej ochrony przed mikroplastikiem, mogą znacznie ograniczyć jego obecność w organizmie.

Mikroplastik w Twoim jedzeniu – sprawdzaj, co jesz!

Obecność mikroplastiku w żywności to poważny problem zdrowotny, który dotyczy każdego z nas. Choć badania nad skutkami zdrowotnymi mikroplastiku są wciąż w toku, już teraz wiadomo, że może on wpływać na nasz organizm w sposób niekorzystny. Dlatego warto podejmować świadome decyzje dotyczące wyboru produktów spożywczych i opakowań, aby ograniczyć narażenie na mikroplastik. Pamiętajmy, że nasze zdrowie zależy od naszych codziennych wyborów.